De methode doelgerichte digitale regelgeving biedt een areaal aan elementen die het mogelijk maakt om regels doelgericht op te stellen en vorm te geven op basis van een digitale structuur. De digitale structuur als basis betekent dat tekst in de basis niet eerst volledig wordt uitgeschreven als tekstdocument, maar dat wordt begonnen vanuit inhoudelijke processtappen en doelgerichte logische regels (in een digitale omgeving), waarna een tekstdocument een gevolg is. Het document als eindproduct, niet als vertrekpunt. Dit is een stelselmatig andere manier van denken die een nieuwe wereld opent. Dit biedt de mogelijkheid om volledig samenhangend tot doelen, een waterschapsverordening, toepasbare regels en een digitale ontsluiting naar het DSO te komen.

Doelen, sturing, werkingsgebieden, activiteiten, beslissingstabellen, juridische regels en toepasbare regels zijn allemaal inhoudelijke onderwerpen van doelgerichte digitale regelgeving. Enkele hiervan zijn nieuwe principes van de Omgevingswet en anderen zijn bestaande principes die in een nieuw licht komen te staan. Het expliciet met elkaar in verbinding brengen van deze onderwerpen, ze integraal te beschouwen en de mogelijkheden van hedendaags technologie te integreren maakt het mogelijk om op nieuwe wijze regelgeving vorm te gaan geven. Of eigenlijk, om op nieuwe wijze een constructieve rol te nemen in de maatschappelijke opgave. Daarmee is het wel degelijk een flinke stelselwijziging die de nodige voeten in de aarde heeft om inhoudelijk vorm te geven. 

Doelgerichte digitale regelgeving leidt voor de waterschapsverordening tot een doelenboom, waarin een geordende weergave van de doelen van het waterschap wordt gevisualiseerd. Het vormt de basis voor de verantwoording waarom regelgeving wordt gesteld. Een heldere sturingsfilosofie biedt een afwegingskader om te komen tot een bewuste rolkeuze van het waterschap, in verhouding tot andere overheden, bij de realisering van de maatschappelijke opgaven en uiteindelijk regelgeving. Werkingsgebieden bieden de mogelijkheid om locatiegericht te werk te gaan en aan te geven waar doelen of regels van toepassing zijn. Activiteiten vormen het vertrekput van de initiatiefnemer om een handeling te verrichten in de fysieke leefomgeving, waarbij de regelgeving deze informatiebehoefte zo eenvoudig mogelijk dient af te vangen. Met deze ingrediënten wordt het voor elk waterschap mogelijk om per activiteit of doel na te gaan wat de effecten zijn van deze handelingen en ten aanzien van de desbetreffende activiteit of doel na te gaan welke regelgeving hiervoor passend is. Om hierin overzicht en consistentie te behouden is structuur nodig, beslissingstabellen bieden dit en zijn tevens direct de basis van de digitale structuur voor de regels. Beslissingstabellen zijn onderling verbonden, met criteria om effecten en uitkomsten inzichtelijk te maken en te verbinden aan de doelen. Van hieruit kunnen activiteitgerichte juridische regels en toepasbare regels geschreven worden. De activiteitgerichte juridische regels zijn onderdeel van de waterschapsverordening. De toepasbare regels zijn gebruikersvragen met een beslisstructuur en zijn direct gerelateerd aan de juridische regels. Dit leidt tot vragenbomen in het Omgevingsloket en biedt een hogere gebruiksvriendelijkheid. 

Doelgerichte digitale regelgeving is nieuw en betekent een andere manier van denken en werken. Het is een transitie en kent daarmee een organisatorische ontwikkelingsopgave. Beginnend bij het omarmen van de kansen en de meerwaarde die doelgerichte digitale regelgeving biedt om tot betere, eenvoudigere en begrijpelijkere regelgeving te komen. Vervolgens door in de basis te werken vanuit een digitale structuur, integraal perspectief en een conceptueel raamwerk. Maar ook door te werken met het vizier op de samenleving, van buiten naar binnen te denken en te redeneren vanuit zowel risico’s als kansen. Dit vraagt samenwerkende, conceptuele en analytische competenties van de medewerkers en nieuwe werkvormen binnen de organisatie.

Door bestuurlijke afwegingen, ambities, lokale verschillen en implementatievarianten zal de uitwerking van doelgerichte digitale regelgeving per waterschap verschillen. Hierdoor zal ook elke waterschapsverordening er inhoudelijk anders uit zien. Elk huis zal andere afmetingen en uitbouwen kennen, waarbij deze handreiking uniformiteit biedt over de bouwstenen en het cement om het huis gebouwd te krijgen. Daarmee spreken de waterschappen dezelfde taal in de methode en zullen de lokale uitwerkingen leiden tot begrijpelijke, inspirerende en prikkelende voorbeelden.