Een interview door Gijs Woldring en Sophie Hasselman vanuit TROWA met Wouter van der Gaag van Hoogheemraadschap van Rijnland.

TROWA deelt en ontwikkelt kennis ten behoeve van de transitieondersteuning voor de Omgevingswet van de waterschappen. Steeds meer waterschappen beschikken over goede voorbeelden die andere waterschappen kunnen inspireren! Met de invoering van de Omgevingswet op 1 januari 2021 neemt het aantal uitdagende ontwikkelingen alleen maar verder toe. Voor TROWA reden genoeg om op bezoek te gaan bij de ‘koplopers’ en de inspirerende ideeën, principes en uitwerkingen op te halen en te delen met alle waterschappen.

Rijnland is het eerste waterschap dat TROWA heeft bezocht. Dit met het oog op de langdurige ‘Pilot digitaal regelbeheer’ die is doorlopen, waarbij alle principes van doelgerichte digitale regelgeving tot in detail zijn uitgewerkt en doorgevoerd. Gestart in februari 2019 en afgerond op augustus 2019 heeft Rijnland in samenwerking met Schieland en Krimpenerwaard aangetoond dat het mogelijk is om volledig doelgericht en op digitale wijze het regelgevingsproces in te richten en tegelijkertijd te gebruiken in een applicatie. Met een multidisciplinair team is elke maandag samengewerkt om gezamenlijk tot mooie resultaten te komen. Voor richting en doelmatigheid is specifiek gekeken naar één casus en één doel: de Westeindseplassen en ecologie. 

Inhoudelijk zijn met behulp van een nieuwe werkwijze regels opgesteld. Begonnen is met het in beeld brengen van de ecologische doelen in de Westeindseplassen. Vervolgens is onderzocht welke activiteiten een risico vormen voor deze doelen en of er daarom voor deze activiteiten regels nodig zijn. Deze inhoudelijke input is gestructureerd in beslissingstabellen. Vanuit deze beslissingstabellen zijn uiteindelijk de juridische en de toepasbare regels geschreven. Dit alles is vastgelegd en eenvoudig inzichtelijk gemaakt in de applicatie REDI. 

“Wij geloven in een aanpak waarin vanuit de doelen naar regels wordt geredeneerd. Hierbij zijn wij ervan overtuigd dat het zinvol is om de doelen zo concreet mogelijk uit te pluizen. Dus niet te stoppen op een te globaal niveau. Dit valt goed te illustreren met een concreet voorbeeld uit onze pilot”, luidt de conclusie van Rijnland. “Verder hebben wij geconstateerd dat het niet eenvoudig is om vanuit de bestaande beleidsdocumenten een digitale doelenboom te maken. Waar de huidige documenten vaak bestaan uit grote stukken tekst, vraagt een digitale doelenboom om korte en concrete uitspraken. Het komen tot een systeem waarin het volledige Rijnlandse beleid staat, is een enorme en tijdrovende klus. Wij achten het verstandig om goed na te denken hoe dit eindpunt kan worden gerealiseerd, waarbij de optie van een organische groei de meest kansrijke lijkt.”

“Ook over de scrumaanpak zijn wij enthousiast. Wij hebben dit ervaren als een leuke manier van werken, waarin wij in een goede sfeer en met veel enthousiasme samenwerkten. Door deze aanpak is bij ons  meer het gevoel van een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het eindresultaat ontstaan. Wij denken dat scrum zeker ook voor andere processen binnen Rijnland een geschikte werkmethode is. Vooral gedacht wordt aan processen waarin nog (grote) onzekerheden zijn over het op te leveren eindresultaat. Wel hebben wij ervaren dat scrum het nodige van de organisatie, de deelnemers en andere collega’s vraagt.”

Momenteel is Rijnland bezig met het doorvertalen van de pilot naar de concrete ontwikkeling van de waterschapsverordening. Daarbij is gekozen om gebruik te maken van de overgangsregeling. Op 1 januari 2023 is de waterschapsverordening nieuwe stijl gereed. De bevindingen van de pilot waren zo positief dat met dezelfde insteek verder wordt gegaan. Rijnland gaat voor een volledig digitale en doelgerichte benadering, waarbij de grondleggers van de ‘Ja-mits-benadering’ wederom een grote en innovatieve stap zetten naar maximale gebruiksvriendelijkheid van regelgeving. 

“Duidelijk is dat wij bij Rijnland daarbij doorgaan op de in de pilot ingeslagen weg”.